زغال سنگ از باقیمانده گیاهان و بوته ها طی سالیان طولانی تشکیل می شود و مادی اصلی آن کربن می باشد. زغال سنگ ها انواع مختلفی دارند. یکی از زغال سنگ های اولیه تورب نام دارد. این کانی ها در شرایط آب و هوایی مرطوب تشکیل می شوند. تورب ها به نسبت سایر زغال سنگ ها بی کیفیت تر بوده و حالت پوکی دارد. زغال سنگ های قیردار یا قهوه ای یکی دیگر از انواع زغال سنگ ها هستند که در صنایع مختلف کاربرد های فراوانی دارند. 

با دفن شدن گیاه دیگر در معرض هوا نیست، باکتری های بی هوازی شروع به تجزیه مواد می کنند (ممکن است سال ها زمان ببرد.) هنگامی که این زغال سنگ عمیقا دفن می شود، آب و سایر ترکیبات در فشار افزایش می یابند و ساخت زغال سنگ شروع می شود. دفع مداوم، که منجر به افزایش فشار و حرارت می شود، باعث می شود این زغال سنگ با کیفیت پایین به “زغال سنگ قیری” با کیفیت بالاتر تبدیل شود. 

اول زغال سنگ تورب و در نهایت بالاترین کیفیت زغال سنگ آنتراسیت تولید می شود. همانطور که این تغییرات رخ می دهد مقدار آب و سایر ترکیبات در زغال سنگ کاهش می یابد و زغال سنگ متراکم تر می شود.

زغال سنگ کک شو پس از استخراج از معدن و فراوری در کارخانه زغال شویی به کنستانتره و سپس تحت تاثیر حرارت به کک تبدیل می شود. در فرایند کک سازی چند نوع زغال سنگ که مواد فرار موجود در آنها متفاوت است، در کورهای مخصوص با یکدیگر مخلوط می شوند و از طریق عمل کربنیزاسیون کک را تولید می کنند. ترکیب شیمیایی کک از 85 تا 94 درصد کربن و بقیه از مواد فرار، خاکستر، گوگرد و رطوبت تشکیل شده است.

معدن کاری اتوماتیک

در این روش با استفاده از دستگاه لانگ وال (Long Wall) ابتدا رگه های زغال سنگ تخریب و سپس به وسیله تسمه نقاله های طویل به خارج از معدن انتقال داده می شود.

معدن کاری نیمه اتوماتیک

در این روش بدون نیاز به پیکور و نفرات جهت تخریب رگه، با استفاده از دستگاهی به نام رودهدر (Road Header) اقدام به کندن رگه های زغال سنگ نموده و سپس توسط نفرات برای انتقال به خارج معدن توسط واگن های انتقالی اقدام می گردد.

معدن کاری سنتی

در این روش با استفاده از نفرات و ادوات معدن کاری فردی مانند پیکور اقدام به تخریب رگه های مورد نظر نموده و سپس به وسیله واگن های مخصوص، کلوخه های کنده شده به خارج از معدن انتقال داده می شود.

ایران به عنوان یکی از کشورهای مهم تولید کننده و منابع غنی زغال سنگ در منطقه خاورمیانه شناخته می شود. با وجود محدودیت های فنی و مالی، تولید زغال سنگ در ایران همچنان ادامه دارد و نقش مهمی در تامین انرژی و توسعه صنعتی این کشور دارد.

معادن زغال سنگ در ایران در استان های مختلف وجود دارند، اما بیشترین معادن در استان های کرمان، زنجان، مازندران، یزد و خراسان قرار دارند. زغال سنگ در نوع متالوژیکی و حرارتی وجود دارد که بیشتر میزان تولید و مصرف زغال سنگ کشورمان به نوع متالوژیکی اختصاص دارد.

ذخایر زغال سنگ در کشورهای مختلف جهان

ذخایر زغال سنگ در مناطق مختلف جهان

سهم هر منطقه جهان از ذخایر زغال سنگ به درصد